Topkapı Sarayı - Has Oda

Topkapı Sarayı Has Oda (Hırka-i Saadet Dairesi)

Has Oda, günümüzün Topkapı Sarayı'nda Kutsal Emanetlerin sergilendiği bölümdür. Bu emanetlerin arasında yer alan Hz.Muhammed (sav)'in hırka-i şerifinden dolayı Hırka-i Saadet Dairesi olarak adlandırıldığı gibi Mukaddes Emanetler Dairesi olarak da bilinmektedir.

Has Oda'nın bir diğer önemli ve ilginç özelliği; padişahların, padişahlığının başladığı ve sonlandığı mekan olmasıdır. Padişahlar ilk olarak tahta burada oturur. Vefat ettiğinde yine burada, yıkanıp kefenlenir, helalliği alınır.

Topkapı Sarayı - Hırka-i Saadet Dairesi

Fatih Sultan Mehmet döneminde, Enderun Avlusu da denilen üçüncü avlunun kuzey batı bölümünde Has Oda Kasrı yapılmıştır. İki katlı yapı; Şadırvanlı Sofa, sofanın sağında Arzhane, solunda Taht Odası (Has Oda) bölümlerinden oluşmaktaydı.

Arzhane; padişahın Arz Ağalarını ve kendisiyle görüşmeye gelenleri kabul ettiği, onları dinlediği yerdi. Bitişiğindeki Has Oda, padişahın görüşmeler arasında istirahat ettiği, Enderun Meydanındaki özel ikametgahı idi. Saltanat tahtının burada yer almasından dolayı Taht Odası olarak da adlandırılıyordu.

Topkapı Sarayı - Hırka-i Saadet Dairesi

Fatih'in torunu Yavuz Sultan Selim 1517'de Mısır'ı fethedince, halifelik Abbasilerden Osmanlılara geçmiş, son Abbasi halifesindeki Hz.Muhammet (sav)'in hırka-i şerifi (Hırka-i Saadet) İstanbul'a getirilerek Has Oda'da koruma altına alınmıştır. Bu olaydan sonra Has Oda, Hırka-i Saadet Dairesi olarak da adlandırılmaya başlanmıştır.

Diğer Kutsal Emanetler, saldırıya uğrayıp tahrip edilme riski nedeniyle dönem dönem Topkapı Sarayı'na nakledilmiştir. Benzer şekilde 1.Dünya Savaşı sırasında Medine'deki Kutsal Emanetler de Has Oda'da muhafaza edilmek üzere Topkapı Sarayı'na getirilmiştir.

Topkapı Sarayı - Hırka-i Saadet Sandığı

Kutsal Emanetlerin getirilmesi sonrasında teşkilatında değişiklikler yapılan Has Oda; padişahların cülus töreninden önce burada tahta oturduğu, her yıl Ramazan ayının 14. ve 15. günlerinde resmi devlet törenleriyle Hırka-i Saadet'i ziyaret ettiği çok önemli bir mekan haline gelmiştir.

Topkapı Sarayı - Hz.Muhammed (sav)'in Ayak İzi

Has Oda aynı zamanda başka bir çok önemli işlere de ev sahipliği etmiştir:

Ölen padişah ve şehzadelerin cenazeleri, buranın önünde kurulan çadır içinde yıkanıp kefenlenirdi. Tabuta konan cenaze, Has Oda'nın giriş kapısının solundaki mermer seki üzerine konulup helallik alınırdı.

Padişah kızlarının nikâh törenleri burada yapılır, savaşlarda cepheye götürülecek sancak-ı şerif buradan çıkarılırdı.

Topkapı Sarayı - Hz.Muhammed (sav)'in Sakal-ı Şerifi

Cülûsun on beşinci günü yeni padişahın Mukaddes Emanetler Dairesi'ne gitmesi ve kayıt defterlerini gözden geçirmesi âdetti. Ayrıca çeşitli vesilelerle yapılan dualar burada icra olunurdu. Cuma geceleri Yatsı namazının ardından Hırka-i Saâdet Dairesi'nde Kur'an okunur; şehzadelerin hatim, padişahların dua ve merasimleri bu dairenin önünde gerçekleştirilirdi.

Has Oda (Hırka-i Saâdet Dairesi)'nin kırk kadar görevlisi bulunmaktaydı. Bu görevlilerin biri de padişahın kendisiydi. Bu görevlilerden dört kişinin Hırka-i Saâdet Dairesi'nde kalarak nöbetle Kur'ân-ı Kerim okuması kanundu. Geçmiş dönemlerde çeşitli sebeplerden dolayı bazı aksamalar olmuşsa da 1996 yılından itibaren bu gelenek yeniden uygulanmaya başlanmıştır.

Topkapı Sarayı - Hz.Osman'ın Kur'an-ı Kerimi

Günümüzde Topkapı Sarayında koruma altında tutulan ve bir kısmı sergilenen Mukaddes Emanetlerin en önemlileri arasında Hz.Muhammed (sav)'in hırka-i şerifi, mübarek ayak izleri, sakalı, Uhud Savaşı'nda kırılan dişinin saklandığı mahfaza, mektupları, oku ve kılıcı yer almaktadır. Diğer peygamberlere ve ashabına ait emanetlerin arasında ise Hz.İbrahim'in tenceresi, Hz.Musa'nın asası, Hz.Davud'un kılıcı, Hz.Yusuf'un cübbesi, Hz. Osman'ın okurken şehit edildiği Kur'an-ı Kerim, ashaba ait kılıçlar ile Hz.Fatma'ya ait gömlek, hırka, seccade ve sandık bulunmaktadır.